Is Cocamidopropyl Betaine een huidirritant?

In veel natuurlijke cosmetica producten wordt cocamidopropyl betaine (CAPB) gebruikt als alternatief voor minder fijne schuimmiddelen als de sulfaten SLS of de wat mildere variant SLES. Die niet alleen vuil, maar ook natuurlijke vetten van je hoofdhuid strippen. En zo je huidbarriere aantasten. 

Dit zorgt ervoor dat je huid niet goed beschermd meer is. Waardoor irritatie, huidschilfering en allergie kan ontstaan. Heb je gekleurd haar, dan kan bij gebruik van producten met SLS je haarkleur sneller vervagen.

Je huid gaat bovendien extra talg aanmaken om het verlies aan huidvet te compenseren. Wat tot haarverlies kan leiden. Dat klinkt allemaal niet zo feestelijk. Je kunt je voorstellen dat een natuurlijk alternatief als CAPB door cosmetica land met gejuich werd ontvangen.

Is Cocamidopropyl een veilig schuimmiddel?

Wij krijgen regelmatig vragen van mensen naar een shampoo zonder CAPB, vanuit een allergietest die ze gedaan hebben. Waar CAPB als een van de huidirriterende/allergie veroorzakende ingredienten uitkomt. Maar is dit representatief voor de gehele bevolking?

Is CAPB nu wel of niet veilig als ingredient in een cosmetica product? Dat vroeg ik me af. Vanuit onze ervaring, en onderzoeken uit het verleden waar het als huidirritant bestempeld wordt. Omdat CAPB (nog steeds) door best veel natuurlijke merken gebruikt wordt - ook nieuwe merken. En omdat het een COSMOS goedgekeurd ingredient is. Wat is de laatste stand van zaken qua wetenschappelijk onderzoek naar CAPB?

Is het op basis van de laatste inzichten een veilig schuimmiddel voor in je shampoo of ander schuimend product? Of kun je het beter (blijven) vermijden? 

Wat is cocamidopropyl betaine?

Cocamidopropyl betaine is een schuimmiddel afgeleid van kokosolie. Het maakt schoon en geeft een mooi schuim. Daarom is het geliefd als zijnde een huid- en milieuvriendelijker alternatief voor SLS of SLES. 

Wat zegt onderzoek?

Cocamidopropyl Betaine is een mild schuimmiddel. Uit onderzoeken blijkt het echter een huid irritant. De irritatie wordt veroorzaakt door CAPB zelf of vervuiling die bij de productie ervan kan worden aangemaakt.

Het lijkt meer een huidirriterende stof dan dat het een contactallergeen is. Onderzoeken zijn hier echter niet helemaal eenduidig over. Mijn conclusies uit de onderzoeken die ik heb doorgespit: liever geen producten met CAPB. Of gebruik niet meer dan een paar producten waar het in zit. En die heel zuiver geproduceerd zijn. Laatste is echter lastig te controleren.

Conclusies uit wetenschappelijke onderzoeken

• Uit data van de 'Information Network of Dermatology Department' van 1996 tot 2009, van testen bij bijna 84.000 mensen met een oplossing van 1% CAPB in water, bleek de kans op een allergie reactie relatief klein. Hogere kans op een allergische reactie gold voor mannen vanaf 40 jaar met constitutioneel of hoofdhuid eczeem. Met als beroep kapper (waarbij je dus vaak met schuimende shampoo's werkt). Of vanuit een 48-uur patch test (je huid wordt 48 uur lang aan CAPB blootgesteld - veel schuimende producten zijn echter rinse off producten). [1]
• In 2004 werd CAPB uitgeroepen tot allergeen van het jaar, omdat steeds meer mensen een allergische reactie kregen na het gebruiken van producten met CAPB. Omdat het maar een relatieve milde huidirritatie reactie kan geven, werd CAPB steeds vaker in diverse cosmetische producten gebruikt. Wat de kans dat de huid er vaker mee in aanraking vergrootte. En de kans op een huid reactie toeneemt. Waarschijnlijk spelen onzuivere stoffen die bij het productieproces  vrijkomen een belangrijke rol in het triggeren van een negatieve huidreactie. [2] [3]
• Het vermoeden is dat allergische reacties op CAPB veroorzaakt worden door onzuiverheden in CAPB; dimethylaminopropylamine en cocamidopropyl dimethylamine. Uit patch test data tussen 2002 en 2009 blijkt dat maar liefst 39% van de 1092 geteste personen een huidirriterende reactie op minimaal een van de stoffen kreeg. Allergische reacties waren er veel minder, bij maar 1.3% van de geteste personen. [4]
• Uit onderzoek in 2021 blijkt dat CAPB behoort tot de ingredienten waar veel mensen een allergische reactie op krijgen. Mede omdat het ingredient in zoveel producten gebruikt wordt. [5]
• In combinatie met het gebruik van CAPB met andere specifieke reinigingsmiddelen, is de kans op een huidreactie relatief groot [6]
• Uit een review naar cosmetica die contactallergie veroorzaken in 2022 blijkt dat CAPB meer een irriterende dan een allergie triggerend ingredient is [7]
• Uit zowel onderzoek in het ziekenhuis van Beijng onder 429 mensen blijkt 5% een allergische reactie op CAPB te hebben (2008) [8]. Uit een onderzoek in de USA in 2004 onder 975 mensen kwam een allergie percentage van 1.5% (15 mensen) voor CAPB. Wat een relatief klein percentage is. [9]

Andere SLS/SLES alternatieven dan CAPB

Voorbeelden van andere gebruikte alternatieve schuimmiddelen voor SLS of SLES zijn:

• Decyl glucoside: geeft een mild schuim. Is plantaardig (SLES/SLS zijn afkomstig uit de aardolie industrie) en biologisch afbreekbaar. Is zacht voor je hoofdhuid. Irriteert over het algemeen niet. Droogt je huid niet uit. Een aantal onderzoeken geeft echter aan dat decyl glucoside allergie kan veroorzaken. Is COSMOS goedgekeurd. 
• Sodium Cocoyl Sarcosinate: mild en niet irriterend voor de huid. Plantaardig. Afgeleid van kokosnoot. Kan ervoor zorgen dat andere ingredienten in een product sneller door je huid worden opgenomen. Als dit pure ingredienten zijn, is dit prima. [10]
• Disodium Cocoyl Glutamate: ook een afgeleide van kokosnoot. Mild en zacht voor de huid. Uit een aantal onderzoeken komt naar voren dat het de huid kan irriteren. Maar dit is bij een hoge(re) dosering dan in bijvoorbeeld shampoo's voorkomt. De vraag is wat het stapeleffect is, bij gebruik van meerdere producten met het ingredient. Zou schadelijk voor het milieu kunnen zijn. Goedgekeurd door natuurlijke keurmerken NaTrue en Ecocert.
• Zeepnoot/bes (Sapindus): bevat saponinen die voor een mild schuim zorgen. Wordt al vanaf 5000 jaar geleden gebruikt vanwege zijn therapeutische kwaliteiten [11]. Onder andere als remedie tegen eczeem en psoriasis. Is een belangrijk Ayurvedisch ingredient in shampoos en reinigers.
• Sodium Coco Sulfate: is nog steeds een sulfaat. Milder dan SLS of SLES, maar nog steeds een huidirritant die je huidbarriere aan kan tasten. En vermoedelijk schadelijk voor het milieu.
• Sodium Cocoyl Isethionaat: Schuimende reiniger. Penetreert de huid niet. Waardoor de huidbarriere niet of minder beschadigt wordt. [12] Is een relatief duur ingredient, waardoor het minder vaak gebruikt wordt in cosmetica.
• Sodium Lauryl Sulfo-Acetaat: Schuimende reiniger. Geen sulfaat. Milder dan SLS/SLES. Maar afhankelijk van de concentratie een irritant voor huid, ogen en luchtwegen.